MOBBİNG: İŞYERİNDE

İŞYERİNDE "KÜÇÜK KARA ÖRDEK" OLMAK:

“Mobbing”; diğer çalışanlar ve/ya işveren tarafından bir kişinin (nadiren 1den fazla kişinin) özgüvenine ve özsaygısına yönelik tekrarlanan düşmanca saldırılardır.Hedef; kişiyi yıldırıp, sindirmek veya işyerinden kaçırtmaktır. Bu düşmanca davranışlar, çok sık (en az haftada 1, en çok her gün) ve uzun bir süre içinde (en az 6 ay) sistematik bir şekilde tekrarlanır. En kısa mobbing süresi 6 ay, genelde ortalama 15 ay, ağır etkiler bırakan tür ise 29-46 ay olarak belirtilmektedir. Sonucunda; kişinin motivasyonu, işyerine bağlılığı ve performansı düşer; psikolojik, sosyal, biyolojik sorunlar başlar. Kurumda huzursuzluk, güven ve sinerji eksikliği, «başarısızlık» ve «verimsizlik» başlar.

Çalışan haklarının korunduğu iddia edilen Avrupa Birliği’nde dahi Mobbing mağdurlarının oranı; İngiltere’de %16, İsveç’te %10, Fransa’da %9, Almanya’da %8, İtalya’da %4 olarak tespit edilmiştir. İsveç’te intiharların % 15’inin nedeni Mobbing olarak belirtilmektedir. Olayın boyutu korkunç noktalara ulaşabilmektedir; Fransa’da 2008-2009’da France Telekom’da yaşanan toplu intihar vakası için açılan dava 2012’den beri devam etmektedir. Ekonomik krize ek olarak şirketin uygulamaları çalışanlarda bunalıma sebep olmuş ve 20’den fazla kişi intihar etmiştir! GM yargılanmaktadır.

Peki özetle; Mobbing davranışları nelerdir?

• Din, ırk, cinsiyet, cinsel yönelim ile ilgili taciz,

• Dışlamak, Aşağılamak, Hakaret Etmek, İsim takmak,

• Sürekli Haksız yere Eleştirmek,

• Kabul edilemez dolaylı imalar veya rahatsız edici mesajlar,

• Kasıtlı sessizlik ve/ya Yok saymak,

• Acımasız ve zalimce davranışlarla Yıldırmak ve Bastırmak,

• İş araç-gereçleriyle, gereklilikleriyle ilgili engellemeler,

• Haksız yere sorumluluklarını ve yetkilerini elinden almak,

• İş şartlarını mantık dışı ağırlaştırmak,

• Tehdit etmek, şantaj yapmak,

• Bağırmak, küfretmek, kaba sözler ve davranışlarda bulunmak,

• Fiziksel şiddet veya cinsel taciz,

• Sinsi Tuzaklar, Komplolar: Kasıtlı kötü niyetli davranışlar vb.

Mobbing nasıl teşhis edilir?

İşyerindeki her çatışma «mobbing» değildir. Fiziksel ve cinsel saldırı hariç, kaba davranışlar birkez için hoşgörülebilir, ya da davranışı yapanın o gün kötü gününde olduğu varsayılarak anlayışla karşılanabilir. Yani; olumsuz bir davranış bir kez yapıldığında, mobbing olarak tanımlanmamalıdır. Ancak bu davranışlar, düzenli olarak, belli bir sıklıkta uzun süre tekrarlanırsa «mobbing» olarak kabul edilir…

Mobbing uygulayanlar kimler arasından çıkar?

• İki davranış seçeneği arasında en fazla saldırgan olanını seçen,

• Bir mobbing ortamı yakaladığında çatışmanın devam etmesi ve kızışması için elinden geleni yapan,

• Mobbingin karşısındaki kişiye yaratacağı olumsuz sonuçları bilen ama umursamayan,

• Hiçbir suçluluk duygusu duymayan,

• Suçsuz olduğuna inanan,

• Suçu başkalarına yükleyen kişilerdir…

• Çoğunlukla, «narsistik», «paranoid» veya «sadistik» kişilik özellikleri olan kişilerin arasından çıkarlar…

Mobbing mağdurlarının genel özellikleri nelerdir?

• Kendine güveni azdır,

• Kendine güveni ne kadar azsa, mobbingci o kadar saldırır,

• Bir yandan suçu olmadığına inanır, diğer yandan herşeyi yanlış yaptığına inanır,

• Zeka, yeterlilik, yaratıcılık, dürüstlük, kuruma bağlılık, işiyle bütünleşmişlik, başarı gibi olumlu özellikleri vardır,

• Genelde işyerinde; «yalnız (azınlıktaki) kişi», «acayip kişi», «başarılı kişi», «yeni gelen kişi» arasından çıkarlar,

• Kadınlar daha çok mobbing görmektedir…

• Çoğunlukla, «depresif» veya «bağımlı» kişilik özellikleri olan yada «taciz-travma geçmişi» olan kişilerin arasından çıkarlar…

Mağdur için Mobbingin sonuçları nelerdir?

• Kuruma bağlılıkta azalma, işe karşı bıkkınlık, yılgınlık, performans düşüklüğü,

• Yerinde saydırılma, degrade edilme, istifa/ işten çıkarılma sebebiyle ekonomik kayıp,

• Depresyon, Panik atak, Travma Sonrası Stres Bozukluğu

• Kendine/çevreye yabancılaşma, Kaygılar & Şüphecilik,

• Özgüvenini kaybetme,

• Dikkat dağınıklığı ve unutkanlık,

• Uyku ve iştah bozuklukları,

• Baş/sırt ağrıları, bağışıklık rahatsızlıkları,

• Ağlama krizleri, el ve ayaklarda titreme ve/ya terleme,

• Ani öfkelenme veya suskunluk/ hareketsizlik

• İntihar düşünceleri

Kurum için Mobbingin sonuçları nelerdir?

1. Mobbingin Kuruma «Psikolojik» Maliyetleri

• Bireyler arası anlaşmazlık ve çatışmalar,

• Ekip ruhunda çöküş, sinerjide bozulma,

• Olumsuz kurum iklimi,

• Kurum kültürü değerlerinde çöküş,

• Genel saygı duygularında azalma,

• Güvensizlik ortamı ve şüphecilikte artış,

• İşe bağlılıklarda ve işyerini sahiplenmede azalma,

• Çalışanlarda isteksizlik ve dikkat dağılması nedeniyle yaratıcılığın ve üreticiliğin azalması…

2. Mobingin Kuruma «Ekonomik» Maliyetleri

• Hastalık izinlerinin artması,

• Yetişmiş uzman çalışanların işten ayrılması,

• İşten ayrılmaların artmasıyla, iş tanımlarının flulaşması,

• İşten ayrılmaların artışıyla yeni çalışan alımının getirdiği maliyet,

• İşten ayrılmaların artmasıyla eğitim etkinlerinin maliyeti,

• Genel performans düşüklüğü,

• İş kalitesinde düşüklük,

• Çalışanlara ödenen tazminatlar,

• Yasal işlem ve/veya mahkeme masrafları,

• Erken emeklilik ödemeleri…

Mobbing’e Karşı Neler Yapılabilir?

Mağdur;

• İşyeri dışındaki sosyal ve ailevi bağlarını güçlü tutarak kendine güvenini dirençli kılmaya çalışabilir,

• Mobbing davranışlarıyla başa çıkmak için psikolojik danışmanlık alabilir,

• Sıklığı ve şiddeti çok yüksek olan mobbing durumlarında ek olarak yasal danışmanlık alabilir.

Kurum;

• Mobbing durumlarının ortaya çıkmaması için belli aralıklarda mobbing taraması yapabilir, insan kaynaklarının konuya hassasiyetini arttırarak, ateş büyüyüp yangına dönüşmeden çözüm üretilmesini sağlayabilir,

• Kurum içindeki çatışmaları daha sağlıklı çözebilmek için tüm yöneticilerini ve çalışanlarına “Çatışma Yönetimi” ve “Mobbingin Önlenmesi” üzerine kurumsal eğitimler sağlayabilir.

• Tüm bu önlemlere rağmen ortaya çıkan Mobbing durumlarında, sağlıklı teşhis ve sağaltım için, şirket dışı objektif bir uzmandan “Çatışma Analizi ve Çözümü” danışmanlığı alabilir,

• Mobbingi uygulayıcısı ve mağdur için psikolojik danışmanlık alınmasını sağlayabilir.

Sonuç olarak; mobbing söz konusu olduğunda ruhsal ve maddi hasara uğrayan sadece mağdur değil, aynı zamanda kurumdur da…
Bu sorun tek kişinin değil, buna dahil olan ve şahit olan herkesin vicdani sorunudur, çözümü de tek kişi üzerinden değil tüm sistem üzerinden sağlanmalıdır.
Aslında kara olan; küçük ördek yavrusu değildir, vicdanlardır.